Увага! Старонка працуе ў тэставым рэжыме. Заўважаныя недакладнасці, калі ласка, дасылайце на movananova.by@gmail.com.
Слова | Прыклад выкарыстання |
---|---|
Ляка́рня / бальніца / шпіта́ль / лазарэт (вайсковы), радзі́льня / радзільны дом | Граф Караль Чапскі адкрыў у Менску дзве новыя лякарні. |
Лекар / доктар / урач / медык | Выклічце тэрмінова лекара! У паліклініцы былі вакантныя пасады кардыёлага, педыятра і тэрапеўта. |
Лячыць / лекаваць | Суседка параіла бабе Зіне лекавацца ад усяго мачой і п’яўкамі. |
Лекі (толькі мн. лік.) / лякарства | Доктар прапісаў прымаць лекі двойчы на дзень пасля яды. (звычайна “ежа” – тое, што ямо; “яда” – сам працэс. але часам і тое, і тое называюць “яда”). |
Таблеткі / пігулкі | Бабуля забылася, дзе паклала свае пігулкі ад склерозу. |
Зёлкі / лекавыя расліны | Алесь не вельмі давяраў афіцыйнай медыцыне, лекаваўся збольшага зёлкамі па бабуліных рэцэптах. |
Пацыент | Пацыент выйшаў з комы за гадзіну да адключэння апаратаў жыццезабеспячэння. |
Хуткая дапамога | Нягледзячы на назву, машына хуткай дапамогі прыехала праз 40 хвілін. |
Дыягназ, дыягнаставаць | Каб паставіць слушны дыягназ, лекару трэба мець як мага больш поўную інфармацыю. |
Хвароба (рус. болезнь), хварэць (увага! запомніце канструкцыю: “хварэць на нешта“) | Хвароба не дадае аздобы (прымаўка). Мой сын-нябога штовесну хварэе на грып. |
Боль (муж. род!), балець (увага! запомніце канструкцыю: “мне баліць”) | Я адчуваю востры боль у жываце. Мне сёння дужа баліць галава. |
Болепатольны сродак (рус. обезболивающее средство) | Моцныя болепатольныя сродкі можна набыць у аптэцы толькі па рэцэпце лекара. |
Самаадчуванне (рус. самочувствие) | Нейкае самаадчуванне дрэннае, відаць, варта ісці дахаты лекавацца. |
Ванітава́ць, цягнуць на вані́ты (рус. тошнить) | Дзіцёнка ўгайдала ад хуткай язды – і ён званітаваў проста ў салоне. |
Млосна (рус. тошно) | Мне стала млосна ад спёртага паветра ў пакоі. |
Калаціць (рус. трясти) | Мяне ўвесь вечар калоціць – ніяк не магу сагрэцца. |
Гаіцца / зажываць | Раны на ім гаіліся як на сабаку! |
Ціск (рус. давление) | Пры нізкім артэрыйным ціску чалавек адчувае слабасць ва ўсім целе. |
Тэмпература | Каб штучна ўзняць тэмпературу і не ісці ў школу, вынаходлівыя дзеці дадаюць у гарбату ёд. |
Атручанне / атручэнне (рус. отравление) | Кефір быў пратэрмінаваны, і ўся малодшая група дзіцячага садка патрапіла ў лякарню з харчовым атручаннем. |
Кроў (але “мала крыві́”), крывацёк (рус. кровотечение) | Аналізы крыві і мачы трэба здаваць зранку на пусты страўнік. Самы небяспечны крывацёк – нутраны, бо яго цяжка дыягнаставаць. |
Прышчэпка (рус. прививка) | Бацькі маюць права вырашаць: рабіць дзіцяці прышчэпкі ці не. |
Ускладненне (рус. осложнение) | Здавалася, што хвароба адступіла, але неўзабаве пачалося ўскладненне на вушы. |
Апёк (рус. ожог), апячы́ / апе́кчы | Ён паспеў апячы руку, а пячы блінцы так і не навучыўся. |
Бяссонне / бе́ссань | Матуля пакутавала на бяссонне, і звычайныя таблеткі для сну ёй ужо не дапамагалі. |
Цукровы дыябет / цукроўка | Пры цукроўцы пацыент вымушаны ўвесь час рабіць ін’екцыі інсуліну. |
Дыярэя / мыт / дрыста́чка, бягуцька (гутарк.) | Калі Мікола пад’ехаў да мытні, яго прабраў мыт. |
Страсенне мозгу / мазгоў | Міша зваліўся з грушы і атрымаў страсенне мазгоў, пасля чаго яго доўга ванітавала. |
Страціць прытомнасць (рус. потерять сознание) | Калі чалавек без прычыны страчвае прытомнасць – гэта вельмі трывожны сігнал. |
Сутарга (рус. судорога) | Пры сутаргах звычайна раяць прымаць глюканат кальцыю. |
Туберкулёз / сухоты | Славуты паэт Максім Багдановіч памёр у 25 гадоў ад сухотаў. |
Кашаль | Севу так доўга мучыў кашаль, што яму параілі звярнуцца да лекара. |
Чых, чхаць | На яго раптоўна напаў чых – і ён пачаў чхаць без перапынку. |
Пра́нцы / сіфіліс | На чалавека, хворага на сіфіліс, вяскоўцы казалі “пранцаваты”. |
Пухлі́на (рус. опухоль) | Калі вы намацалі ў сябе пухліну, ні ў якім разе не займайцеся самалекаваннем, бо яна можа аказацца злаякаснай. |
Цяжа́рнасць (рус. беременность) | Калегі даведаліся пра цяжарнасць Вольгі, калі тая была ўжо на шостым месяцы. |
Мы́ліцы (рус. костыли) | Лекар выгукнуў “Ідзі!” – хворы адкінуў мыліцы і пайшоў. |
Кіёк (рус. палочка) | Унукі падарылі на юбілей дзядулю прыгожы кіёк ручной работы. |
Інвалідны вазок | Для пацыентаў, якія не могуць ісці, у прыёмным пакоі стаялі інвалідныя вазкі. |
Увага! Запаўняйце тэсты выключна з беларускай раскладкі клавіятуры (за выключэннем рускіх словаў)! Вялікія і малыя літары значэння не маюць. Калі вы ведаеце некалькі правільных адказаў, напішыце толькі адзін з іх.
Пусты радок не залічваецца: калі слова, на вашую думку, напісана правільна, перапішыце яго ў поле для адказу
Прыстаўны і ўстаўны зычны в
Гістарычна склалася, што ў нашай мове слова звычайна не можа пачынацца з галоснай о. Перад націскным о ўзнікае гук в, які мы называем прыстаўным: во́зера, во́лава, во́гненны. Але як толькі ў выніку пераходу націску ў іншай форме слова або роднасным слове о пераходзіць у а (так званая з’ява акання), прыстаўны в знікае: азё́ры, алавя́ны, аго́нь. Праўда, паколькі амаль няма правілаў без выключэнняў, то і тут маем некалькі словаў, у якіх в захоўваецца нават перад а. Гэта вытворныя ад словаў навокал, востры ды вочы, і іх варта запомніць: ваколіца, вачэй, вастрыць, вастрыня і пад. У апошні час таксама да іх часам далучаюць слова вакно і вытворныя ад яго ваканіцы, ваконны, падваконне, аднак афіцыйныя слоўнікі не фіксуюць гэтыя словы як нарматыўныя (нормай будуць аканіцы, аконны, падаконне).
Трэба памятаць, што прыстаўны в не дадаецца да словаў іншамоўнага паходжання, якія пачынаюцца з о: опера, ордар, ордэн, орган, а таксама да ўласных назваў: вёскі Опса і Обаль, Омск, Орша. Дарэчы, існуе і форма Ворша з прыстаўным в, і такі варыянт ужываецца часцей за ўсё тымі, хто карыстаецца класічным (дарэформавым) правапісам.
Перад націскным у ў пачатку слова мы таксама звычайна вымаўляем і пішам в: ву́шы, ву́гал, ву́зкі. Прычым гэта в захоўваецца ва ўсіх формах слова і ў роднасных словах незалежна ад націску і месца ў слове (калі стаіць пасля прыстаўкі, то называецца адпаведна не прыстаўным, а ўстаўным зычным): вушны́, вузкава́ты, завуго́лле.
З гэтага правіла таксама існуюць пэўныя выключэнні:
Увага! Запаўняйце тэсты выключна з беларускай раскладкі клавіятуры (за выключэннем рускіх словаў)! Вялікія і малыя літары значэння не маюць. Калі вы ведаеце некалькі правільных адказаў, напішыце толькі адзін з іх.
Пусты радок не залічваецца: калі слова, на вашую думку, напісана правільна, перапішыце яго ў поле для адказу